Thuiswedstrijd Autisme vs. ADHD
Over het samenwonen van een autist en ADHD’er
Bij ons thuis is het (bijna) altijd gezellig. Mijn man en ik hebben samen veel plezier en zijn soms net zo speels als twee kleine kinderen. Wij kunnen ook heel erg opgaan in onze hobby’s, vooral in degenen die wij gezamenlijk hebben. Zoals een avondje Netflix kijken bijvoorbeeld. Wij kunnen hier helemaal in opgaan, totdat opeens Netflix zich af begint te vragen of wij eigenlijk nog wel achter de tv zitten. Oepsie! Snel aanklikken dat we er zijn en negeren dat Netflix ons dit ooit gevraagd heeft. Maar naast de vele overeenkomsten die wij zien tussen onze autisme en ADHD, kunnen deze twee ook extreem botsen met elkaar.
Geluiden
Iets dat bij mij snel voor overprikkeling kan zorgen zijn geluiden. En je raadt het misschien al, maar mijn man is snel onderprikkeld en heeft hier juist geluiden voor nodig. Ik kan je toegeven, geen goede combinatie. Vooral niet als hij zelf opeens random voor veel geluid begint te zorgen. Want ook hij kan, net als ik, opeens random door het huis springen. Alleen maakt mijn man daarbij regelmatig goed gebruik van zijn stembanden. Hij is inmiddels zelfs al berucht bij de buren: ‘Ah, de buurman heeft weer zijn gekke momentjes’. Maar gelukkig kunnen wij er allemaal om lachen, zelfs de buren.
In de meeste gevallen kan ik net zo hard mee doen met zijn gekke buien en als ik eerlijk ben, soms start ik ze zelf ook. Maar wanneer ik overprikkeld ben, kan ik hier niet zo goed tegen. Hij weet dat, maar kan een bui moeilijk stoppen. Hij heeft namelijk met een reden ADHD, net als ik met mijn autisme.
Gelukkig komen deze situaties niet vaak voor, maar wat als het wel voorkomt? Dan moet één van ons zich aanpassen. Soms stopt hij, soms accepteer ik het en soms ga ik naar een rustigere plek. En zo is dit probleem al snel opgelost. Ook zitten wij beiden wel eens met koptelefoons op, maar voor precies de tegengestelde effecten. Ik heb een geluidsdemper tegen geluiden en hij heeft een koptelefoon met muziek. En dit is voor ons vaak een prima oplossing.
Hyperactiviteit
Zoals ik net al aan gaf, kan hij naast geluiden ook flink door het huis springen. Net als ik, maar het verschil is dat ik dit alleen bij intense emoties. Zowel vrolijk als verdrietig, zowel gespannen als boos. Maar meneer kan dit op elke dag en op elk tijdstip starten. Dit is voor mij vaak vrij plotseling, onvoorspelbaar en soms wat te druk. Zeker in de ochtenden, vooral omdat ik geen ochtend mens ben en je raadt waarschijnlijk al wie dit wel is. Juist, mijn man. Maar hoe dan verder?
Hoe wij dit opgelost hebben, is door elke dag na ons werk een poosje te gaan wandelen. Zelfs in de regen gaan we een stuk lopen, maar ook wij hebben natuurlijk grenzen wanneer het een plensbui of een storm is. Hiermee kan hij bewegen en ook voor mij is het bewegen stiekem wel goed. Het is voor hem ook gemakkelijker om al lopend te praten. Ook voor mij is dit fijner, want dan loopt hij tenminste niet als een opgesloten diertje door de woonkamer terwijl hij praat. Hij kan zich beter focussen door te wandelen en ik kan mij beter focussen door het feit dat hij niet heen en weer beweegt door de woonkamer, ofwel de ideale oplossing!
Veranderingen
Een andere leuke uitdaging is veranderingen. Want waar meneer het leuk vindt om iets te doen wat hij één minuut geleden heeft bedacht, vind ik het leuk om iets te doen wat al één week geleden is ingepland. Ook hier is het een kwestie van compromissen sluiten. Onze standaard regel is vertellen wat je gaat doen, vanaf het moment dat je het weet. Met het liefst minimaal één dag van tevoren. Dit geldt bij mijzelf overigens alleen voor wat grotere zaken, zoals opeens op een andere locatie werken, op bezoek gaan bij mensen, plotseling uit eten gaan of een weekendje weg willen.
En nee dit lukt zeker niet altijd, want soms bedenkt een vriend of het werk opeens iets dat vandaag op de planning komt te staan. Ik heb soms best moeite met het schakelen, maar tegenwoordig helpt hij mij hiermee. Dit doet hij, door samen te gaan kijken naar de “geef mij de vijf” vragen. WIE moet(en) ergens heen, WAT gaat er gebeuren, WANNEER is het, WAAR is het en HOE kom ik of komen wij daar. Dit helpt mij namelijk om sneller een compleet beeld te geven van de aankomende situatie.
En is sommige gevallen wil ik zelf nog graag weten WAAROM iets per se die dag moet. Dit is vooral fijn, wanneer ik niet begrijp waarom iets speciaal op die dag moet gebeuren. Aangezien het mij stress geeft om iets last minute in te plannen. Wanneer de waarom vraag dit verheldert, begrijp ik vaak wel waarom dit niet op een ander moment had gekund.
Nu denk je misschien, dus hij mag nooit last minute dingen inplannen? Jawel, dat mag hij zeker. En sterker nog, doordat hij dat blijft doen, kan ik hiermee blijven oefenen. Het gaat tegenwoordig eigenlijk bijna altijd goed. Het enige wat je bij mij nog zou kunnen merken, is dat ik even stil ben en wat lijk te staren. Maar geen zorgen, ik ben gewoon even aan het puzzelen in mijn hoofd! En soms kan er opeens een random vraag uit mijn mond komen, iets wat voor mij nog niet helemaal duidelijk was. Dat komt vaak niet zo uit de lucht vallen zoals je misschien zou denken, maar ik weet uit ervaring dat dit soms wel zo overkomt.
Dus wat heb ik nodig voor last minute dingen? Duidelijkheid en even een schakelmomentje. Meestal zijn vijf minuutjes al wel genoeg.
Tot slot
In elke relatie zal het geven en nemen zijn. Iedereen moet compromissen sluiten met elkaar, dus ook wij. En is het lastiger om als autist en ADHD’er samen in één huis te wonen? Misschien wel, hoewel ik het eerder zie al een leuke uitdaging. Hij helpt mij om zo nu en dan eens flink buiten mijn comfort zone te gaan, terwijl ik hem help met de rust en duidelijkheid die hij soms eigenlijk best wel fijn vindt. Hij houdt mij in beweging en ik leer hem dingen inplannen. En op deze manier werken we samen en helpen we elkaar!
Overeenkomsten zijn leuk, maar verschillen zijn erg leerzaam!
