Autist vs. Persoon met autisme
Een eeuwige discussie
Hoe noem je iemand met autisme? Het is een discussie die ik vaak voorbij zie komen. Sommigen voelen zich gekwetst door het woord autist en sommigen worden weer op hun teentjes getrapt doordat iemand ze persoon met autisme noemen. Een lastige situatie, want zoals altijd is iedereen anders. Dit is hoe ik het zie!
Autist? Geen probleem!
Voor mij maakt het niet uit hoe iemand mij noemt. Of dit nu autist is, persoon met autisme, auti, asperger of zelfs asperge voor de grap. Het gaat er voor mij om hoe je een woord gebruikt en welke relatie ik met je heb.
Ken ik je niet en je zegt op een normale of wat onzekere toon autist of welke vorm dan ook tegen mij? Geen probleem, want je weet niet wie ik ben en hoe ik benaderd wil worden. En ik begrijp heus wel dat het je onzeker maakt, aangezien sommigen er vrij fel over kunnen zijn. Wanneer je mij goed kent en je maakt soms, met nadruk op soms, een grapje over mij zoals ‘Je lijkt net een autist’, kan ik dat ook nog wel hebben. Mits ik weet dat je mij en mijn autisme accepteert.
Wanneer ik je niet goed genoeg ken, kunnen deze grapjes verkeerd overkomen. Maar dit is afhankelijk van de situatie, je persoonlijkheid en of het oprecht als grapje bedoeld was of niet. Helaas kan ik dit niet altijd even goed inschatten, grotendeels afhankelijk van hoe mijn dag was. In deze gevallen probeer ik vaak maar van het beste uit te gaan en mensen het voordeel van de twijfel te geven dat het goed bedoeld was!
Wat niet handig is?
Wat ik niet zo goed kan hebben? Wanneer zowel onbekenden als bekenden het woord autist of autisme respectloos behandelen. Hiermee bedoel ik dat sommigen grapjes maken tegen mensen zonder autisme en zeggen dat ze autistisch lijken. Vooral wanneer de situatie niks te maken lijkt te hebben met autisme. Of in ergere gevallen wanneer mensen het woord autist zelfs als scheldwoord gebruiken.
Ook zullen er mensen zijn die aangeven dat ze het woord autist niet leuk vinden of juist niet tegen de omschrijving persoon met autisme kunnen. Het is niet handig om dit te negeren, dus probeer hier op te letten wanneer mensen het aangeven. Tegenovergestelde, weet ook dat mensen dingen kunnen vergeten en neem het ze niet kwalijk wanneer het toch eens mis gaat.
Elk woord kan slecht overkomen
Ook ben ik van mening dat je in principe elk woord slecht over kan laten komen. Denk maar aan het woord “snoepje”. Een kind kan vragen om een snoepje, waardoor het woord snoepje iets letterlijks is. Wanneer iemand zijn partner snoepje noemt, is dit schattig toch? Maar wanneer iemand zegt: “Weer één?! Je wordt zelf nog eens een snoepje!”, dan is dat in mijn ogen toch al snel een vooroordeel en zelfs een beetje beledigend. En wanneer er persoon in een donker steegje zegt: “Hey snoepje, wil je eens even hier komen?”, dan ben ik toch al gauw weg, aangezien ik dit eng vind klinken. Op deze manier kun je alle woorden wel afkeuren, maar dan blijft er uiteindelijk nog maar weinig over om over te praten.
Steeds hetzelfde woord, maar allemaal een hele andere betekenis. Zo zie ik het woord autist ook. Je kunt het letterlijk zien, want iemand met autisme is een autist. Net als dat een moeder iemand is die een kind heeft en een dokter iemand is die geneeskunde heeft gestudeerd. Of denk eens aan een danser, omdat diegene de sport dansen beoefent of aan een man, omdat hij is geboren met het mannelijke geslachtsdeel.
Zo kan het woord autist dus inderdaad ook slecht overkomen, net als elk woord waar je mee schelden kunt. Het gaat om de intentie erachter. Ikzelf heb het nog niet meegemaakt dat autist als scheldwoord tegen mij werd gebruikt. Wat ik wel heb meegemaakt is dat mensen al grappend elkaar autist noemen. Ik vind hier iets van, namelijk niet heel erg gepast. Maar ik probeer het mij niet persoonlijk aan te trekken. Soms zeg ik hier op een normale toon iets over, maar dan meestal niet op het moment zelf. Soms laat ik het ook gewoon voor wat het is. De meesten bedoelen het niet slecht, ook al komt het niet altijd even leuk over.
En als laatste kunnen mensen het als koosnaampje gebruiken. Zoals mijn man ook wel eens tegen mij zegt: “mijn kleine autistje”. Puur omdat hij sommige autistische trekken van mij schattig vindt. Want autisme heeft natuurlijk ook wel degelijk leuke, positieve en zelfs schattige trekjes.
Blijf respect houden
Het belangrijkste in dit alles is elkaar blijven respecteren. Zolang je dat doet, kun je naar mijn mening niet snel iets fout doen. Want geef toe, ben jij zelf nooit bot geweest tegen iemand, terwijl je het goed bedoelde? En was het niet veel fijner wanneer iemand daar op reageerde dat het niet uitmaakte en dat diegene de essentie wel begreep?
Ikzelf kan juist door mijn autisme heel gemakkelijk dingen eruit flappen die ik niet slecht bedoel, maar die toch zo overkomen. Dus ik begrijp het dan ook maar al te goed wanneer mensen het woord autist eruit flappen voor de grap, zonder dat ze dit slecht bedoelen. Want ja, zelfs ik heb zo nu en dan een momentje dat ik een vooroordeel heb rondom autisme. Hoe dat kan? Door alle media aandacht rondom stereotypische autisten. Dus het is niet zo vreemd dat mensen zonder autisme dit nog sneller doen. En geef toe, als jij iemand zijn handdoeken op kleur ziet sorteren (zoals ik dat zo mooi doe), denk je dan niet heel stiekem: “Is dat iemand met autisme”?
Weet dat ik meer ben
Als laatste, iets dat ik heel belangrijk vind, is dat ik meer ben dan een autist. Want ja, ik ben een autist, maar ik ben ook zoveel meer dan dat. Ik ben een vrouw, een brunette en een dyslect. En een partner, een dochter, een deeltijds pleegouder en een oppas. Ik ben een creatieveling, een Disney fan en een dierenliefhebber. Ook ben ik een pedagoog, momenteel weer student en binnenkort zelfs een programmeur.
Op welke manier je het ook bekijkt, je bent altijd meer dan één ding. Je bent uniek, met al je eigen vaardigheden, interesses, talenten, eigenschappen, karaktertrekken en je uiterlijk. En ik? Ik ben een autist. Maar ik ben ook meer dan dat!
Tot slot
Probeer op de situatie te letten en houd rekening met welke relatie jij met diegene hebt. Wanneer je weet dat je het niet positief bedoeld, laat het woord autisme of autist erbuiten. Bedoel je het wel goed? Dan zal het voor velen niet zo erg zijn. Diegenen die het wel erg vinden, zullen dit moeten leren aangeven. Hierdoor kunnen anderen er rekening mee houden, maar onthoud ook dat mensen het dan alsnog even kunnen vergeten. We blijven ten slotte allemaal mensen!
Ik ben een autist, maar ik ben ook zoveel meer dan dat! Je bent meer dan één ding!
