Wat een feestdagen!
Over feestdagen en autisme, gaat dat samen?
De decembermaand is weer begonnen en alle feestdagen liggen weer in het vooruitzicht. Vandaag is het Sinterklaas, nog eventjes wachten en het is kerst en we sluiten deze feestmaand af met oud en nieuw! Super leuk al die feestdagen! Toch? Of ligt het voor jou ook iets ingewikkelder?
Sinterklaas
Laten we eens beginnen met het feest van vandaag, Sinterklaas. Ongeacht mijn vroegere mening, ben ik van mening dat deze feestdag inmiddels meer een strijd-dag is geworden, voor of tegen ‘zwarte’ piet. Voor mij geeft dit al geen prettig gevoel meer.
Terugkijkend naar mijn jeugd, was dit niet mijn type feestdag. Al van kleins af aan had ik moeite met zowel Sinterklaas als de zwarte pieten. Het voelde voor mij niet echt, niet oprecht. Dat voelde ik aan alles, ongeacht hoe anderen alles ontkenden. Het voelde onbetrouwbaar en niet prettig, ik voelde mij dan ook niet veilig.
Het eerste jaar dat Sinterklaas op visite kwam, heb ik onder de eettafel gelegen. Hier was ik ook niet onder vandaan te krijgen. Ik leerde de jaren er na wel hoe ik mij moest aanpassen aan de situatie. Dus ook ik zat op schoot bij Sinterklaas, met mijn neppe glimlach op mijn gezicht. Maar leuk heb ik dit feest nooit gevonden.
Momenteel vieren wij ook geen Sinterklaas meer. En voor de toekomst met onze kleine? Ik weet niet of wij Sinterklaas nog op de manier gaan vieren ‘zoals het hoort’. Ik ben geen voorstander van liegen en neppe mensen. En ook de sfeer die er tegenwoordig omheen hangt, is niet iets dat ik prettig vind. We vinden vast een manier die beter bij ons en ons gezin past, zonder het feest voor andere kinderen ‘te verpesten’.
Kerst
Zelf ben ik een echt kerstpersoon en een familiemens. Ik vind het dan ook geweldig om kerst te vieren. De gezelligheid in huis, de vrolijke, niet al te felle lampjes. Ik vind het heerlijk! Mijn familie is maar klein, waardoor het ook niet te druk is voor mij. Dit heeft enorm gescheeld al die jaren, besefte ik mij later. Want later kwam er ook een kerst bij met schoonfamilie, maar deze familie is toch een stukje groter. Ik merk dat ik hier wel iets meer last krijg van alle drukte, maar door mijn liefde voor kerst en familie, kom ik hier goed vanaf. Ik ben wel vaak wat vermoeid na deze dagen, maar dat is het voor mij allemaal waard!
Oud en nieuw
Het laatste feest van december, oud en nieuw. Het vuurwerk afsteken, doet mij niet zoveel en heeft mij ook nooit zoveel gedaan. Ik vind het kijken naar (sier)vuurwerk wel geweldig, want: lichtjes! Maar de knallen die erbij horen, die vind ik weer iets minder. Zeker het knalvuurwerk mag van mij wel weg. Dat maakt me wat onrustig deze dagen. Niet alleen voor mijzelf, maar ook omdat onze huisdieren hierop reageren. En door mijn medeleven in deze diertjes, voel ik mij vaak ook al wel iets minder prettig wanneer zij onrustig zijn. Dus wij zitten vaak gewoon gezellig, rustig thuis. Niet te veel of soms zelfs geen visite, maar lekker thuis aftellen op de bank. En niet te vergeten, het kijken naar de mooie lichtjes in de donkere lucht.
Verrassingen en cadeautjes
Voor mij zijn de verrassingen en cadeautjes op deze dagen altijd wel spannend. Niet alleen het krijgen, maar ook het deel van dit te geven. Ik vraag me af of ik het wel goed heb gedaan en of de ander wel blij zal zijn. Maar vooral, wat als diegene niet blij is? Wat dan? Hoe zal diegene reageren? En hoe moet ik daar dan weer op reageren? En wat zal ik van mijn cadeautjes vinden? Zullen ze het zien als ik iets echt leuk vind? En wat als ik het niet leuk vind, hoe reageer ik dan? Kortom, allemaal onzekerheden. En onzekerheden zijn niet mijn sterkste kant.
Achteraf gezien gaat dit proces van cadeautjes geven en krijgen eigenlijk altijd wel goed. Ik doe altijd oprecht mijn best om iets leuks voor anderen te zoeken en andersom net zo. En natuurlijk valt het ene cadeautje beter dan de ander, maar dat mag ook. Ik heb met de jaren geleerd om dit meer los te laten en geen verwachtingen meer te hebben van wat ik wil hebben. Dit maakt het allemaal alweer iets gemakkelijker.
Wat kan iemand met autisme helpen?
Natuurlijk is niemand met autisme hetzelfde, maar ik heb wel wat tips die zouden kunnen helpen voor de feestdagen. Ik heb ze opgedeeld in de volgende drie onderdelen: rust, voorspelbaarheid en hulpmiddelen.
Rust
Als eerste is het fijn om het rond de feestdagen niet te druk te maken. De feestdagen zelf zijn al druk genoeg. Dus wanneer je geen verplichtingen hebt, laat de dagen er omheen lekker rustig. Dat scheelt weer wat energie.
Maak overigens de feestdagen zelf ook niet drukker dan nodig. Ga dus niet allerlei extra mensen uitnodigen, maar houd het bij de dichtbij staande familie en vrienden. Nodig dus niet de hele buurt uit, maar kies zorgvuldig met wie je deze dagen wilt vieren.
En als laatste kan ook het versieren erg druk zijn. Het moment van versieren, maar ook alle extra spullen die in het huis staan. Zo kun je samen beslissen wat waar komt te staan en wanneer het te veel en te druk begint te worden. Verder vind ik het zelf fijner om bijvoorbeeld stilstaande kerstlampjes te hebben, dus niet de lampjes die aan en uit knipperen. Dit is voor mij te druk.
Voorspelbaarheid
Voor sommigen kan het helpen om wat meer voorspelbaarheid en structuur aan te brengen op de feestdagen zelf. Zo kan een draaiboek van deze dagen helpen. De één zal baat hebben met de uren erbij, de ander wil alleen de globale volgorde weten. Ik vind het zelf fijn om van tevoren te weten naar wie we toe gaan, wie er gaan zijn, met wie we eventueel cadeautjes uit gaan pakken en met wie we gaan eten. Ook wat we eten, waar en ongeveer hoe laat, scheelt mij alweer wat stress. En ik vind het zelf ook wel handig om van tevoren te weten, nu ik ouder ben tenminste, wie voor wie de cadeautjes koopt en wie welk eten regelt.
Voor sommige kinderen zijn cadeautjes krijgen geen pretje. Ik vond het vroeger heel spannend, maar ik raakte er niet overprikkeld door. Vooral de reactie die ik moest laten zien bij het krijgen of geven van een cadeautje, vond ik maar lastig. Zelf maakte ik vaak hele uitgebreide cadeaulijsten, waardoor ik alweer iets rustiger werd. Wanneer mensen dan niks voor mij wisten, hadden ze een hele grote keuze van dingen die ik in ieder geval leuk genoeg vond. Hierbij hield ik ook rekening met hele kleine en hele grote bedragen, zo was er voor iedereen wel iets op de lijst wat ze konden halen.
Voor andere kinderen kan het soms ook helpen om samen de cadeautjes uit te gaan zoeken, maar dat ze deze pas krijgen met de feestdagen. Dit kan voor sommigen klinken alsof het minder leuk is, maar het kan voor het kind (of de volwassene) op deze manier juist leuker zijn. Het krijgen van iets leuks, zonder de vervelende spanning die er omheen hangt.
Hulpmiddelen
Deze heb ik zelf niet nodig, maar er zijn mensen die hier wel baat bij kunnen hebben. Denk bijvoorbeeld aan geluidsdempers voor het lawaai, zowel met kerst als met oud en nieuw. Of misschien is muziek wel fijn als afleiding. Let hierbij wel op dat muziek soms ook extra prikkels kunnen zijn in plaats van vervangende prikkels. Soms kan een verzwaringsdeken helpen om wat extra rust te ervaren deze dagen. Ook een zonnebril of het sluiten van gordijnen kan helpen bij de felle lichten van het vuurwerk. En zo heb je vast nog meer voorbeelden, maar vaak weet de persoon zelf wel wat hem of haar kan helpen.
Tot slot!
Vier de feestdagen zoals jij (en je familie) dit fijn vinden. Houd je eigen tradities, wanneer je iets niet fijn vindt om te doen. Onthoud dat er geen goed en slecht is om deze feestdagen leuk te maken. Dus vier het op jullie eigen, unieke manier! De feestdagen zijn om van te genieten en ze moeten niet een traditionele verplichting gaan worden. Ik hoop dat iedereen een fijne decembermaand heeft en ik wens jullie allemaal nog fijne feestdagen!
Vier de feestdagen op jouw eigen, unieke manier!
