Auti auto
Over autisme en autorijden
Momenteel heb ik mijn rijbewijs alweer 10 jaar! Ik ben erg blij dat ik deze heb gehaald, ondanks dat ik het autorijden zelf niet heel erg leuk vind. En dat is stiekem best zacht uitgedrukt. Ik hoor vaker dat mensen met autisme autorijden niet leuk vinden en ik zal hieronder uitleggen waar dat veelal vandaan komt! Weet wel dat er natuurlijk ook uitzonderingen zijn en dat sommige mensen met autisme autorijden geweldig zullen vinden.
Prikkels en wat jou kan helpen
Autorijden zorgen voor veel prikkels. Welke prikkels allemaal? Dat hangt onder andere af van de auto waar je in rijdt, het verkeer waar je in zit en wie je allemaal in de auto hebt. Gelukkig kun je met de meeste mensen die bij jou in de auto stappen regels opstellen, waardoor je prikkels kunt voorkomen. Denk aan rustig praten, niet eten in de auto en geen drukke bewegingen. Zelfs kinderen kunnen vaak wel voldoen aan deze regels. Maar hoe zit het met alle andere prikkels?
Horen
De eerste soort prikkels die ik ga beschrijven, zijn geluiden. Je auto kan wat ouder zijn en daardoor mogelijk wat meer lawaai maken. Misschien heb je ook wel een nieuwe elektrische auto, waar je het geluid irritant van vindt. Daarnaast heb je ook het overige verkeer dat geluid zal maken. Geluid zul je helaas nooit volledig kunnen voorkomen in de auto.
Sommige geluiden kun je laten verhelpen bij een garage, terwijl andere helaas niet zo gemakkelijk op te lossen zijn. En oordoppen in de auto? Dat lijkt mij persoonlijk geen goed idee. Je hoort hierdoor geen hulpdiensten meer aankomen, maar ook het overige verkeer hoor je niet meer. Wat je wel kunt doen tegen irritante geluiden, is ervoor zorgen dat jij je kunt focussen op fijnere geluiden. Een simpel voorbeeld hiervan is de radio. Tegenwoordig kun je ook luisteren naar podcasts of luisterboeken, maar zorg er wel voor dat het je niet afleidt op de weg!
Zien
Verder heb je ook veel visuele prikkels. Je ziet heel veel auto’s, welke je ook nog eens allemaal goed in de gaten moet houden. En naast auto’s, heb je ook nog andere deelnemers in het verkeer. Hier zul je niet onderuit komen helaas. Andere visuele prikkels kunnen te maken hebben met het weer. Je kunt mogelijk slecht tegen fel licht of vindt juist de regendruppels erg afleidend. Anderen zullen juist meer last hebben van het donker. Maar weet je wat ikzelf het vervelendste vind? Vieze ramen!
Zoals ik al aangaf, je zult er niet onderuit komen om al het verkeer in de gaten te moeten houden. Wat je wel kunt doen, is het jezelf gemakkelijker maken rondom de andere prikkels. Je kunt een zonnebril dragen bij zonnige dagen, of juist een nachtbril wanneer het donker is. En voor de regendruppels? Je kunt je auto in de wax (laten) zetten, waardoor de regen gemakkelijker van je ruiten verdwijnt. En vergeet ook niet om je ruitenwissers op tijd te vervangen. En wanneer je net zoals ik niet goed en geconcentreerd kan kijken door vieze ramen, zorg er dan voor dat je altijd genoeg ruitenwisservloeistof hebt om deze schoon te spuiten.
Ruiken
Ikzelf heb hier normaal gesproken niet veel last van, maar sinds ik zwanger ben ruik ik toch een stuk meer. Nu helpt het bij mij niet mee dat er vocht in mijn auto zit, want vocht? Dat stinkt. Verder kun je te maken krijgen met andere luchten, zoals benzine of uitlaatgassen.
Als je net als ik een vochtprobleem in de auto hebt, dan kun je dit waarschijnlijk op laten lossen bij de garage. Dit zal de geur laten verdwijnen. Verder heb je ook geurhangertjes en andere geurtjes voor in de auto. Hierdoor kun je je auto laten ruiken zoals jij dat wil. Nog een tip, let even op de geur bij de aankoop van een auto. Koop je een auto van iemand die in de auto rookt? Dan zal je dit bijvoorbeeld wel gaan merken. Dus ook bij de aankoop van een auto kun je hier al iets op letten.
Voelen
Het enige waar ik qua voelen last van heb, zijn de hitte en kou in de auto. Zowel de temperatuur in de auto, als hoe heet of koud bijvoorbeeld het stuur kan worden. Anderen kunnen mogelijk ook last hebben van bepaalde materialen, bijvoorbeeld bij het stuur of de stoelbekleding.
Voor deze situaties zijn stuur- en stoelbekleding erg handig. Deze worden vaak minder warm of koud en veranderen ook hoe het aanvoelt. Let bij stuurbekleding wel goed op dat deze niet te los zit. Dit kan namelijk voor gevaarlijke situaties zorgen. Qua algemene kou en hitte, let bij aanschaf erop of de auto een (werkende) airco heeft. En indien je deze hebt, onderhoud de airco of laat deze repareren als deze het niet meer doet.
Proeven
De prikkels rondom proeven zal je niet veel tegenkomen in de auto. Je kunt wel misselijk worden en hiervoor bijvoorbeeld een pepermuntje nemen. Ikzelf ben lichtelijk reisziek, maar wanneer ik zelf auto aan het rijden ben, heb ik hier eigenlijk geen last van.
Onverwachte situaties
Naast zintuigelijke prikkels, kun je ook last hebben van de onverwachte situaties tijdens het autorijden. Zo weet je niet hoe de wegen eruit zien, hoe je moet rijden, weet je vaak pas last-minute waar je af moet slaan, heb je geen idee welke parkeerplaatsen er zijn en het overige verkeer is al helemaal onvoorspelbaar.
Het onvoorspelbare gedeelte was het punt waar ikzelf het meeste last van had en toch even flink aan moest wennen. De enige manier om hieraan te wennen, is door het te doen en vooral door het te blijven doen. Wat bij mij ook erg help, is om de weg die ik moet rijden even op te zoeken op Google Maps. Hierdoor weet in ongeveer wat mij te wachten staat. Ook vind ik het fijn om op te zoeken waar ik kan parkeren en welke soort parkeermogelijkheden er zijn. Denk hierbij aan gratis parkeren, een parkeergarage of andere bijzonderheden tijdens het parkeren. Je kunt nooit voorspellen welke parkeerplaatsen vol zullen zijn, maar je kunt je wel voorbereiden door meerdere opties te bekijken.
Als laatste helpt het mij ook om bij belangrijkere dingen, denk hierbij bijvoorbeeld aan een sollicitatiegesprek, alvast even een keer langs te rijden. Dit kan met iemand samen zijn, zodat jij niet hoeft te rijden en alle details goed kunt bekijken. Maar het kan ook zijn dat je het zelf alvast een keertje rijdt, zodat je weet wat je te wachten staat.
Waarom toch autorijden?
Waarom ik ondanks dit alles toch heb gekozen om auto te (leren) rijden? Als eerste wist ik nog niet dat ik autisme had. Het vermoeden dat ik autisme had was ook nog maar heel licht aanwezig in die tijd. Ik nam aan dat iedereen hier wel last van had en dacht er dus verder ook niet al teveel bij na. Tijdens de autorijlessen heb je ook altijd een rijinstructeur naast je zitten die ingrijpt wanneer het nodig is. Dit zorgde ervoor dat ik mij altijd prima en veilig voelde tijdens het lessen. Dus waarom zou ik het niet proberen?
Uiteindelijk ben ik wel blij dat ik mijn rijbewijs heb gehaald. Het grootste voordeel is toch wel zelfstandigheid. Je bent vrij om te gaan waarheen je wilt en wanneer je wilt. Ikzelf heb ook een eigen auto, wat deze vrijheid vergroot. Ik rijd overigens niet graag in andermans auto’s, zowel qua gewenning van de auto als het idee dat het niet van mij is. Een eigen auto is bij mij dus wel van belang. Maar de vrijheid die het je geeft is heerlijk. Ik ben niet afhankelijk van anderen om naar mijn werk te kunnen of om de boodschappen te halen. Hierdoor kan de planning in mijn hoofd ook niet anders lopen dan verwacht! Met uitzondering van het verkeer natuurlijk, maar ook dit is vaak op Google Maps van tevoren wel redelijk te voorspellen.
Wet- en regelgeving
Zoals ik net al aangaf, heb mijn autorijbewijs al gehaald, voordat ik mijn autisme diagnose kreeg. Hierdoor heb ik geen hinder ondervonden aan de wet- en regelgeving die hiermee te maken heeft. Wil je meer lezen over deze wet- en regelgeving? Kijk dan bij de website van de NVA.
Tot slot!
Of je nu wel of niet auto wilt rijden, het blijft je eigen keuze. Ik ben blij dat ik het wel heb geleerd. Ik vind de zelfstandigheid en de vrijheid die het je geeft wel veel meer voordelen geven dan de nadelen die het autorijden met zich mee brengt. Maar zo zal dit voor iedereen anders zijn. Voor de mensen die wel (leren) rijden, wens ik jullie vele veilige kilometers toe!
Alles heeft voordelen en nadelen, het is aan jou de keuze welke je belangrijker vindt!
